Ένα από τα ευφυέστερα βιβλία που έχω διαβάσει ποτέ, "η φάρμα των ζώων" του George Orwell, ως μια φανταστική και άκρως καυστική ιστορία, καταφέρνει μέσα από την στοχευμένη αλληγορία της να θίξει το πολιτικό σύστημα του ολοκληρωτισμού.
Έχοντας στο μυαλό μας την πρόσφατη πολιτική επικαιρότητα της χώρας μας και την θεωρία των δύο άκρων, το βιβλίο του Άγγλου συγγραφέα μοιάζει πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Στην ιστορική περίοδο που γράφτηκε "η φάρμα των ζώων" (1945) υπήρχε τόσο η σκιά του ναζισμού όσο και η σκιά του σταλινισμού. Από αναφορές σχετικές με τις προσωπικές εμπειρίες του Orwell, καταλαβαίνει κανείς πως μέσα από την "χιουμοριστική" ιστορία του (προσωπικά δεν την βρήκα χιουμοριστική αλλά άκρως σοβαρή και στοχευμένη) παρουσιάζει τον τρόπο πως μια μεγάλη ιδέα μπορεί να οδηγήσει σε φασισμό και τυραννία, σκιαγραφόντας ουσιαστικά την σταλινική ιδεολογία (σκιαγραφόντας με μορφές ζώων ακόμα και πολιτικά πρόσωπα).
Δεν ήθελα να μείνω όμως σε αυτό και έτσι προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω τα στοιχεία και μεθόδους που είναι κοινά σε κάθε ολοκληρωτικό "φασιστικό" σύστημα. Με τον απλό και συνάμα κραυγαλέο τρόπο που τα περιγράφει ο Orwell στο βιβλίο του, ξεχωρίζουν δίχως άλλο η επιβολή, ο φόβος, η προπαγάνδα, οι αλλαγές των "απαράβατων" νόμων κατά το συμφέρον, η ανισότητα, τα ψέματα, η βία, η αδικία και η κατασκευή εχθρών κατά το δοκούν.
Η αλληγορία είναι ίσως ένας από τους καλύτερους τρόπους αποκάλυψης της αλήθειας, κάτι που χρησιμοποίησε ο Orwell για να κατακεραυνώσει τις πολιτικές της περιόδου όπου έζησε και απεχθανόταν. Υπήρξε όμως και σε αυτήν την περίπτωση μπροστά από την εποχή του (όπως και στην περίπτωση του μετέπειτα βιβλίου "1984"), αφού και η "φάρμα των ζώων" παραμένει- και θα παραμένει επίκαιρη- έως σήμερα, δίνοντας του δικαιωματικά τον τίτλο του συγγραφέα με την μεγαλύτερη συναίσθηση του κόσμου. (επιτρέψτε μου αυτόν τον χαρακτηρισμό).
"Η φάρμα των ζώων" αποτελεί ένα λογοτεχνικό κείμενο πολιτικό-κοινωνικής ανάλυσης με τρανταχτά μηνύματα και ηθικά διδάγματα -μέσα από ανήθικες πράξεις- με τον Orwell να μοιάζει στα μάτια μου ως ένας άλλος Αίσωπος.
Έχοντας στο μυαλό μας την πρόσφατη πολιτική επικαιρότητα της χώρας μας και την θεωρία των δύο άκρων, το βιβλίο του Άγγλου συγγραφέα μοιάζει πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Στην ιστορική περίοδο που γράφτηκε "η φάρμα των ζώων" (1945) υπήρχε τόσο η σκιά του ναζισμού όσο και η σκιά του σταλινισμού. Από αναφορές σχετικές με τις προσωπικές εμπειρίες του Orwell, καταλαβαίνει κανείς πως μέσα από την "χιουμοριστική" ιστορία του (προσωπικά δεν την βρήκα χιουμοριστική αλλά άκρως σοβαρή και στοχευμένη) παρουσιάζει τον τρόπο πως μια μεγάλη ιδέα μπορεί να οδηγήσει σε φασισμό και τυραννία, σκιαγραφόντας ουσιαστικά την σταλινική ιδεολογία (σκιαγραφόντας με μορφές ζώων ακόμα και πολιτικά πρόσωπα).
Δεν ήθελα να μείνω όμως σε αυτό και έτσι προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω τα στοιχεία και μεθόδους που είναι κοινά σε κάθε ολοκληρωτικό "φασιστικό" σύστημα. Με τον απλό και συνάμα κραυγαλέο τρόπο που τα περιγράφει ο Orwell στο βιβλίο του, ξεχωρίζουν δίχως άλλο η επιβολή, ο φόβος, η προπαγάνδα, οι αλλαγές των "απαράβατων" νόμων κατά το συμφέρον, η ανισότητα, τα ψέματα, η βία, η αδικία και η κατασκευή εχθρών κατά το δοκούν.
Η αλληγορία είναι ίσως ένας από τους καλύτερους τρόπους αποκάλυψης της αλήθειας, κάτι που χρησιμοποίησε ο Orwell για να κατακεραυνώσει τις πολιτικές της περιόδου όπου έζησε και απεχθανόταν. Υπήρξε όμως και σε αυτήν την περίπτωση μπροστά από την εποχή του (όπως και στην περίπτωση του μετέπειτα βιβλίου "1984"), αφού και η "φάρμα των ζώων" παραμένει- και θα παραμένει επίκαιρη- έως σήμερα, δίνοντας του δικαιωματικά τον τίτλο του συγγραφέα με την μεγαλύτερη συναίσθηση του κόσμου. (επιτρέψτε μου αυτόν τον χαρακτηρισμό).
"Η φάρμα των ζώων" αποτελεί ένα λογοτεχνικό κείμενο πολιτικό-κοινωνικής ανάλυσης με τρανταχτά μηνύματα και ηθικά διδάγματα -μέσα από ανήθικες πράξεις- με τον Orwell να μοιάζει στα μάτια μου ως ένας άλλος Αίσωπος.
Word Chimes